یکی از مدلهای NLP که در فرایند یادگیری و تغییر نقش بسیار موثری را ایفا می‌کند، توسط رابرت دیلتز و با اقتباس از آثار گری گوری بیتسون طراحی شده است. این مدل، “سطوح عصب شناختی” نام دارد و به هرم دیلتز در NLP نیز معروف است. این هرم به شکل وسیعی در تفکر NLP مورد استفاده قرار گرفته است و دارای ۶ سطح می‌باشد:

سطوح مختلف هرم دیلتز

۱- محیط

محیط در NLP به مکان، زمان و افراد اطلاق می‌شود و به عنوان اولین عامل در فرایند تغییر تلقی می‌گردد. یعنی یک محیط مناسب می‌تواند ما را به سمت موفقیت سوق دهد و یک محیط نامناسب به عنوان مانعی در مسیر موفقیت ما عمل کند. ممکن است شما فقط در شرایط خاص یا همراه با اشخاص خاص موفق شوید، یعنی ” در زمان درست و در مکان درست قرار گرفته باشید”.

۲- رفتار

رفتار آن کاری است که ما انجام می‌دهیم. در اصطلاح NLP، رفتار علاوه بر کارها، تفکرات ما را نیز شامل می‌شود. هرم دیلتز در NLP به این موضوع می‌پردازد که برای هر موفقیتی باید رفتارهایی متناسب با همان موفقیت برای خود در نظر بگیریم. با این دیدگاه رفتارهای ما در محیط کار، خانواده، ارتباط با دوستان و … می‌تواند کاملا متفاوت از یکدیگر باشند.

۳- توانایی

توانایی همان مهارت است. یعنی رفتاری که منسجم، ناخودآگاه و عادت‌گونه است. این سطح شامل استراتژیهای تفکر و مهارت‌های فیزیکی هم می‌شود. توانایی فقط از طریق نتایج حاصل شده سنجیده می‌شود.
NLP بر این موضوع تاکید دارد که برای هر تغییری لازم است مهارتهای مورد نیاز برای آن تغییر نیز مورد توجه قرار گیرد.

۴- باورها و ارزش‌ها

باورها اصولی هستند که اعمال ما را هدایت می کنند. باورهای ما الزاما آنچه که می‌گوییم نیستند، بلکه آن چیزی هستند که به آنها عمل می‌کنیم. باورها به آنچه انجام می‌دهیم معنا می‌بخشند.
ارزش‌ها، علت انجام کارهای ما هستند. آنها چیزهایی هستند که برای ما مهم‌اند، مثل سلامتی، ثروت، خوشبختی و عشق.
هرم دیلتز در NLP بر اهمیت بالای ارزش‌ها و باورها و تاثیرگذاری آنها بر روی سایر سطوح تاکید ویژه‌ای دارد. برای رسیدن به هر هدفی لازم است ارزشها و باورها با یکدیگر هماهنگ باشند و در خدمت آن هدف قرار گیرند.
در واقع باورها و ارزشها به صورت مجوز عمل یا ممنوعیت برای چگونگی انجام کارهای ما هستند و به این ترتیب زندگی ما را هدایت می‌کنند.

۵- هویت

هویت احساس شما نسبت به خودتان است، یعنی باورها و ارزش‌های اصلی شما که خود شما و رسالت شما در زندگی را تعریف می‌کنند. هویت همان عنوانی است که دلمان می‌خواهد مردم دنیا ما را با آن بشناسند.
هویت در طول زندگی ساخته می‌شود و بسیار انعطاف‌پذیر است. با اینکه ما خود را به وسیله رفتارها، مهارت‌ها، باورها و ارزش‌هایمان نشان می‌دهیم، اما ما چیزی بیشتر از همه اینها یا هر یک از اینها هستیم. به عنوان مثال در تجارت، هویت سازمانی همان فرهنگ شرکت است.

۶- دنیای معنوی

این عرصه اخلاق و معنویت است، یعنی جایگاه شما در جهان هستی.
مثلا در رابطه با سازمان‌ها، دنیای معنوی به دیدگاه آن سازمان و اینکه آن سازمان چگونه به جامعه خدمت‌رسانی می‌کند، گفته می‌شود.

تمامی سطح هرم دیلتز در NLP، با یکدیگر در ارتباط هستند و بر هم تاثیر می‌گذارند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، پادکست زیر را گوش دهید:

هرم دیلتز در تعیین اهداف

سطوح هرم دیلتز برای تعیین هدف مفید هستند. شما می‌توانید با توجه به موارد زیر، اهداف خود را مشخص کنید:

• نوع محیطی که می‌خواهید (محیط)
• آن طور که می‌خواهید عمل کنید (رفتار)
• مهارتهایی که می‌خواهید کسب کنید (توانایی)
• نگرش‌ها و باورهایی که می‌خواهید اتخاذ کنید (باورها و ارزش‌ها)
• تصویری که می‌خواهید از خود به دنیا ارائه دهید (هویت)
• جایگاهی که می‌خواهید در جهان هستی داشته باشید (دنیای معنوی)

برگرفته از کتاب کار NLP دریافت PDF کل کتاب

نویسنده: مهدی عرب زاده مدرس nlp
منبع: آکادمیک NLP