عزت نفس
نقش عزت‌نفس در کار
قبلا در رابطه با عزت‌نفس صحبت کردیم و متوجه شدیم که عزت‌نفس نقش پررنگی در احساسات، روابط خانوادگی، زندگی فردی، عشق و … دارد. این‌بار می خواهیم به نقش عزت‌نفس در کار بپردازیم. ممکن است شما برای خودتان کار کنید و در جایی هم مشغول نباشید، ولی عزت‌نفس تاثیرش را خواهد گذاشت.
شخص با عزت‌نفس پایین در محیط کار چگونه عمل میکند؟
وقتی فردی دارای عزت‌نفس کافی نباشد، زمانی که به درجه بالاتری ترفیع مقام پیدا کند، دچار این ترس و دلهره میشود که نتواند از عهده مسئولیت جدید برآید و کم‌کم دچار گفتگوهای درونی منفی می گردد.
این شخص از آنجایی که خود را شایسته مقام جدید نمی‌بیند و در نتیجه انگیزه‌ای هم برای آن ندارد، بدون اینکه متوجه شود کارهایی انجام میدهد که بر علیه خودش است و در واقع دچار خود‌تخریبی میشود. مثلا در جلسات، بدون آمادگی وارد میشود یا با تناقض رفتاری با همکاران یا زیردستانش برخورد میکند.
گاهی خشونت نشان میدهد و گاهی هم در پی دلجویی بر می‌آید. نارضایتی رئیسش را نادیده می‌گیرد تا جایی که کار به اخراج برسد. در این حالت شاید در ظاهر ناراضی باشد ولی نفس عمیقی می‌کشد و به خود می‌گوید: “از اولم میدونستم که من شایسته ترفیع نیستم”.
دائما فکر میکند که کنترلی بر زندگی و رفتارهای خود ندارد و دچار اضطراب می گردد که اختیاری ندارد و یک عامل ناشناخته او را کنترل میکند. حتی شاید تا آنجا پیش رود که به فکر خودکشی بیفتد تا از شر آن عامل ناشناخته راحت شود.
عملکرد مدیر با عزت‌نفس پایین چگونه است؟
اگر فرد در جایگاه مدیر باشد و یکی از همکاران او ایده ای عالی بدهد، از درون احساس حقارت میکند و ناراحت میشود که چرا آن ایده به ذهن خودش نرسیده است و از این می ترسد که شاید آن همکار او را از سمتی که دارد به زیر بکشد و خودش جای او را بگیرد. به خاطر همین هم اغلب آن پیشنهاد و ایده را رد میکند، با اینکه می‌داند آن ایده شاید سوددهی مالی فراوانی را داشته باشد.
این نوع حسرت خوردن به خاطر نداشتن احساس ارزشمندی و شایستگی است. دائما این‌گونه افراد فکر می‌کنند که موفقیت دیگران باعث تهی‌بودن آنان میشود و آنها چیزی برای ارائه ندارند.
زمانی که فردی عالی به استخدام مجموعه در یک بخش خاص در می‌آید، مدیر آن بخش اگر عزت‌نفس پایینی داشته باشد، ممکن است پیش خود فکر کند که حتما از عملکرد او ناراضی هستند و آن فرد قرار است جای او را بگیرد و از آن لحظه به بعد کیفیت کار او غیرارادی پایین می‌آید. وقتی هم که به او از مقام بالاتر تذکری داده شود، شاید بدون هیچ تصمیم قبلی استعفا دهد.
ارتباط میان عزت‌نفس و هوش
وقتی که عزت‌نفس پایین باشد، ذهن در پی یک مبارزه خیالی بر می‌آید و با گذشت زمان، بمب درون منفجر میشود و این انفجار به شکل رفتار خود تخریب‌کننده بروز پیدا میکند. در این میان نقش هوش و فراست، هیچ است. اشخاص باهوش ولی با عزت‌نفس کم، در اغلب اوقات بر خلاف منافع خود اقدام می‌کنند.
عملکرد کارمند با عزت‌نفس پایین چگونه است؟
بدترین وجه قضیه این است که اگر کارمندی با عزت‌نفس پایین در مجموعه باشد نمی‌تواند مواردی که به ضرر یا به نفع محیط کاری است را به مقام بالاتر منتقل کند.
یعنی اینکه شاید یک ایده ناب به ذهنش خطور کند و خوشحال باشد ولی از زمانی که این ایده به ذهن می رسد تا زمانی که بخواهد آن را به مدیر انتقال دهد، در ذهن نداهای درونی منفی شروع به فعالیت می‌کنند. مانند: ” تو اصلا در حدی نیستی که بتونی ایده خوب داشته باشی. میخوای جلوی بقیه مسخره بشی و بهت بخندن؟” در این شرایط منصرف میشود تا جایی که آن ایده را به طور کامل فراموش میکند. در نهایت هم از این ناراحت می شود که کسی او را نمی‌بیند.
ارتباط میان عزت‌نفس در تاکید یا رد پیشنهادات
فردی را در نظر بگیرید که رئیس یک بخش یا شرکت است و همیشه از تاکید جایگاهش لذت می‌برد.
اما وقتی با همکارانش صحبت میکند و آنها پیشنهاداتی را ارائه می‌دهند، احساس عجز و ناتوانی میکند، زیرا میخواهد خود را این‌گونه نشان دهد که حرف آخر را او می‌زند و به هر صورت او مدیر است و مقام بالاتری نسبت به بقیه دارد. همیشه در برابر پیشنهادات دیگران یک اصلاحیه یا اما و اگر دارد و در نهایت این سوال در ذهنش است که “چرا همکاران من اصلا نوآوری ندارند؟ چرا اصلا افرادی خلاق نیستند؟”
میخواهد بگوید: “تنها شیر جنگل من هستم”. ” من دارای عزت‌نفس فراوانی هستم”. “من نسبت به بقیه شایسته‌ترم” و … . در حالی که او فاقد هرگونه احساس عزت‌نفس است تا جایی که نمی‌تواند سهم و نقش دیگران را درک کند و به تواناییهایشان پی ببرد و از هوش و ذکاوت آنها استفاده کند.
تا اینجا شما متوجه شدید که چقدر نقش عزت‌نفس در کار پررنگ است. توجه کنید که شاید شما به صورت شخصی کار کنید و هیچ همکار یا رئیسی نداشته باشید که این موارد را تجربه کنید. اما اگر عزت‌نفس پایینی داشته باشید، بر کیفیت کارها یا جایگاهی که در آن هستید خود را نشان میدهد و شاید باعث شود سالها در همان موقعیت و بدون پیشرفت باقی بمانید.
