ضمیر ناخودآگاه
ضمیر ناخودآگاه چیست؟ (گنجینه شگفت‌انگیز ذهن)
اگر استفاده انسان از ذهن خود در تمام طول عمر، یک میلیونیوم استفاده از معده‌اش بود، حالا دنیا تعریف دیگری داشت. (آلبرت انیشتین)
اگر فکر می‌کنید که تلاشهای زیادی در زندگی کرده‌اید ولی نتیجه‌ای که لایقش بودید را نگرفته‌اید و یا شاید هم گاهی حرص بخورید که چرا کسی که از من کمتر زحمت کشیده، خیلی زودتر موفق شده، الان در جای درستی حضور دارید. این حق طبیعی شماست که علت این موضوع را متوجه شوید.
در این مقاله می‌خواهم به شما بگویم این یک دروغ خیلی بزرگ است که حتی گاهی وقتها از زبان آدمهای موفق می‌شنویم که: حاصل موفقیت من، فقط نتیجه تلاشهای زیادی است که انجام داده‌ام.
اگر شما خانم یا آقای محترم که در حال خواندن این متن هستید، نمی‌خواهید فکر کنید که شاید میزان تلاش ارتباط مستقیمی با میزان موفقیت ندارد، ادامه خواندن این مقاله را به شما توصیه نمی‌کنم.
پدر من فرد بسیار زحمتکشی بود. با اینکه شغل آزاد داشت، صبح‌ها خیلی زودتر از سایر همکارانش، کارش را شروع می‌کرد. درآمد بالایی هم داشت. اما خیلی وقتها و در کمال تعجب، مقداری (که گاهی خیلی قابل توجه بود) از سرمایه‌اش را از دست می‌داد. مواردی مثل دزدی از محل کار، اعتماد به برخی از اقوام که بعدها انگار نه انگار که پولی از پدر من قرض گرفته‌اند و خیلی مسائل دیگر باعث شدند تا علیرغم تلاشهای فراوان، نتیجه‌ای که شایستگی آن را داشت، کسب نکند. با وجود درآمد خوب اما وقتی خیلی از جوانترها را می‌دیدم که با تلاش کمتر، نتیجه بهتری گرفته بودند، همیشه متعجب میشدم.
قبل از توضیح درباره این که ضمیر ناخودآگاه چیست؟ لازم است در ابتدا متوجه شویم که ضمیر خودآگاه چیست؟
ضمیر خودآگاه، قسمتی از فعالیت مغز ماست که کاملا به اراده و تلاش ما وابسته است. وقتی تصمیم می‌گیریم کاری را شروع کنیم، وقتی به خود می‌گوییم: تا کی می‌خوای این زندگی لعنتی رو ادامه بدی؟ وقتی به خود می‌گوییم: زشت نیست با این سن و سال، هنوز اینقدر زود از کوره در میری؟ و …
کاملا منطقی فکر می‌کنیم و بعد اراده می‌کنیم که تغییری را در زندگی خود دهیم. پس ضمیرخودآگاه به مجموعه فعالیت‌های ارادی ما اطلاق می‌شود. اما اکثر ما خیلی از این ضعف‌ها را می‌دانیم و بارها هم برای تغییرات مدنظر خود تصمیم گرفته‌ایم، اما چرا در خیلی از موارد موفق نشده‌ایم؟
بابا آب داد، بابا نان داد…
این‌ها جمله‌های آشنایی است که در کلاس اول ابتدایی به ما یاد دادند. بابا فقط تلاش می‌کرد. ما هم تصویر دست‌های پینه بسته پدر را همیشه در ذهن داریم. اما چرا خیلی از پدران ما زحمت کشیدند ولی دیگرانی که شاید دست‌های پینه بسته‌ای هم نداشتند، پول بیشتری کسب کردند و می‌کنند؟
نکته مهم و اثبات شده علمی این است: 95% از موفقیت‌های ما، به میزان تلاشمان بستگی ندارند . حالا ببینیم ضمیر ناخودآگاه چیست؟
ضمیر ناخودآگاه، قسمتی از فعالیت مغز ماست که اصلا تابع و تحت کنترل میزان اراده ما نیست و کاملا احساسی است. به تصمیمات منطقی ما ارتباطی ندارد و کاملا احساسی عمل می‌کند. ولی از کودکی به ما یاد داده‌اند که فقط تلاش کن تا موفق شوی. اما به ما یاد نداده‌اند که احساس از اراده بسیار قویتر عمل می‌کند و ۹۵% از رفتارها و باورها و افکار و عادتهای ما هیچ ارتباطی به میزان اراده ما ندارند.
ضمیر ناخودآگاه، همان گنجینه پنهان یا جعبه سیاه زندگی ماست که تمام اتفاقات زندگی ما را در خود ثبت کرده است و بر این اساس ما را هدایت می‌کند.
فیل و فیل‌سوار
برادران هیث (چیپ و دن) در کتاب فوق‌العاده “کلید را بزن” ضمیر ناخودآگاه و ضمیر خودآگاه ما را به فیل و فیل‌سوار تشبیه کرده‌اند.
فیل‌سوار یا ضمیر خودآگاه، افسار فیل (ضمیر ناخودآگاه) را در دست می‌گیرد و تلاش می‌کند تا فیل را به جلو هدایت کند. اما اگر این فیل که حالا متوجه شدیم کاملا احساسی هست، خسته یا گرسنه شود یا حس کند که این مسیر خیلی طولانی و سخت است و فیل سوار (خودآگاه) به این موارد توجهی نکند، چه اتفاقی می‌افتد؟
قطعا فیل قدرتمند در اینجا نافرمانی خواهد کرد و آن وقت با لجبازی و حرکت به این طرف و آن طرف، افسار را از دست فیل‌سوار خارج می‌کند و از حالا به بعد فیل، هدایت فیل‌سوار را بر عهده می‌گیرد.
برای همین است که علیرغم تلاشهای زیاد ولی بدون توجه به احساسات ضمیرناخودآگاه، این فیل قدرتمند ۹۵ درصدی، شروع به سرکشی و نافرمانی می‌کند و شاید اتفاقا هر چقدر بیشتر تلاش کنیم، نتیجه کمتری بگیریم.
خواستن، همیشه توانستن نیست
با همه مواردی که توضیح داده شده، متوجه می‌شیم که این ضرب‌المثل کاملا می‌تواند غلط باشد. وقتی خواسته‌ای داریم، توسط ضمیرخودآگاه خود، تصمیمی می‌گیریم و اراده می‌کنیم تا به خواسته مورد نظر برسیم. اما اگر ناخودآگاه غیرمنطقی و کاملا احساسی، یعنی همان فیل داستان ما نافرمانی کند، چطور باید انتظار داشته باشیم که به هرچیزی که دلمان می‌خواهد برسیم؟ پس خواستن، همیشه توانستن نیست.
سعدی هم اشتباه می‌کرد!
با کمال احترام به شاعر والامقام سعدی شیرازی که فرمودند:
همت بلنددار که مردان روزگار از همت بلند، به جایی رسیده‌اند
باید بگویم که اگر منظور از کلمه “همت” در این بیت، صرفا به معنای تلاش فراوان بوده است، پس سعدی هم اشتباه کرده است. آیا واقعا همه آدمهای موفقی که می‌شناسید، فقط با تلاش و کوشش فراوان موفق شده‌اند؟ هرگز!
اما شاید برای شما این سوال پیش بیاد که پس یعنی تلاش و اراده و پشتکار، نقشی در موفقیت ندارد؟ پس چرا بسیاری از آدمهای موفق، انسان‌های فوق‌العاده تلاشگری بوده‌اند؟
قطعا بدون تلاش و اراده هیچ موفقیتی حاصل نخواهد شد، اما مساله اصلی این است که تلاش و اراده زمانی مثمرثمر خواهد بود که ضمیر ناخودآگاه، تحت فرمان ضمیر خودآگاه باشد. یعنی همچنان فیل‌سوار هدایت فیل را بر عهده داشته باشد، نه برعکس! این یعنی برای موفقیت، اراده و احساس باید هماهنگ با هم عمل کنند.
مهم این است که بدانیم میزان تلاش، ارتباط مستقیمی با میزان موفقیت ندارد. حالا متوجه شدید که چرا در ابتدای مقاله به برخی از دوستان توصیه کردم که ادامه مقاله را نخوانند؟
اگر فکر می کنید، انسان بسیار منطقی‌ای هستید، کاملا در اشتباهید.
خیلی وقتها در کلاسهای NLP این سوال را از دانشجویانم می‌پرسم که به نظر شما آدمها احساسی هستند یا منطقی؟ بیشتر دانشجوها پاسخ می‌دهند: بستگی دارد. بعضی‌ها منطقی و بعضی‌ها احساسی. در حالی‌که همه ما انسان‌ها، احساسی هستیم و نه منطقی، صبر کنید!
شما با منطق خود تصمیم می‌گیرید که ماشین بخرید، خانه بخرید، کارخود را عوض کنید و … اما هدف از این تصمیمات در نهایت رسیدن به یک نتیجه احساسی است. یعنی مثلا چون می‌خواهیم آرامش بیشتری را برای خود و خانواده‌مان فراهم کنیم، تصمیم می‌گیریم که خانه بخریم. خانواده و سایرین شما را تشویق می‌کنند و این هم احساس خوبی به شما خواهد داد. یا مثلا ماشین می‌خریم که به مسافرت برویم و لذت ببریم و این هم یعنی توجه به احساسات. پس همه ما آدمهایی احساسی هستیم که برای توجه احساسات خود، تصمیماتی منطقی می‌گیریم.
حتی اگر درونگرا باشیم، همه چیز را سبک و سنگین کنیم و کلی برای انجام یک اقدام صبر کنیم، همه این کارها برای دستیابی به یک احساس خواهد بود. یادتون نرفته که قدرت ضمیرناخودآگاه ۹۵% است و اراده (ضمیر خودآگاه) فقط ۵% نقش دارد.
هدف من از ارائه این مقاله این بود که شما دوست عزیزم متوجه بشید که اگر خیلی تلاش کردید و نتیجه نگرفتید و نگران و رنجور شدید، علت اصلی، عدم توجه به قدرت ضمیرناخودآگاه بوده است. رنجش‌هایی که شاید باعث کاهش میزان عزت‌نفس یا مقایسات منفی و گفتگوهای درونی مخرب در شما شده باشد. اما حالا وقت این است که با آگاهی از این موضوع که فقط تلاش باعث موفقیت نمی‌شود، از این به بعد بیشتر به ضمیر ناخودآگاه خود توجه کنیم.
تا زمانی که ضمیر ناخودآگاه خود را خوب نشناسیم، در حال آب در هاون کوبیدن خواهیم بود.
برای اینکه از ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه بیشتر بدانید، پادکست زیر را که برگرفته از کتاب کار NLP می‌باشد، گوش دهید.
دریافت رایگان ۲ فصل اول کتاب کار NLP
نویسنده: مهدی عرب زاده مدرس NLP
منبع: آکادمیک NLP
- ۷ روش ساده برای ارتباط با کودک درون
- NLP و منظورهای مفید و مثبت ضمیر ناخودآگاه
- کشف بزرگ NLP
- مذاکره با ضمیر ناخودآگاه
- ضمیر ناخودآگاه چگونه ما را برنامه‌ریزی می‌کند؟
- یک تجربه شخصی و پیامی از طرف ضمیر ناخودآگاه
- ضمیر ناخودآگاه چیست؟ (گنجینه شگفت‌انگیز ذهن)
- قوانین ضمیر ناخودآگاه
- چگونه ضمیر ناخودآگاه در برابر تغییر مقاومت می‌کند؟ (مثل مورچه نباش، با دم شیر بازی نکن!)
- ۱۷ راهکار ساده برای کشف و شفای کودک درون
- داستانی در مورد غول درون
- ۵ روش برای ارتباط با ضمیر ناخودآگاه
تشکر از مقاله قشنگتون
سپاس از نظر ارزشمندتون بزرگوار
سلام استاد عرب زاده گرامی
ممنونم از قلم ساده و زیبایتان که انقدر واضح و روان این موضوع را بیان کردید، خیلی مستفیض شدم و لذت بردم از مقاله خوبتون
با تشکر از ترویج این علم شگفت انگیز
سلام دوست عزیزم جناب آقای باش قره
از مناعت طبع شما بسیار سپاسگزارم.
از مطلب شما استفاده کردم، بسیار خوب بود
سلام و عرض ادب دوست گرامی،
براتون آرزوی شادکامی داریم.
بسیار توضیحات خوبی بود. ممنونم از شما
پرتوان باشید سپاس فراوان مفید بود
درود بر شما
عالی بود
سپاسگزارم
درود محمد عزیز، بسیار سپاسگزاریم از همراهی شما
درودوعرض ارادت
ممنونم خیلی لطف کردید
درود فرح عزیز، خیلی ممنون از اینکه همراه هستید.
خداقوت، بسیار روشن کننده بود.
سها عزیز، ممنون از همراهی شما
همیشه همه میگن که اراده کن میشه، منم همش اراده میکردم و نمیشد ولش میکردم. در مورد کوه یخ خیلی شنیده بودم. دقیقا نمی‌دونستم چیه و حرف اصلیش چیه. الان متوجه شدم و البته نیاز دارم که بیشتر بدونم
تا حالا فکر میکردم تمام رفتارهامو میتونم کنترل کنم و همچنین افکارم رو و در بیشتر مواقع شکست میخوردم و اونها رو به همه چیز ربط میدادم الی خودم. متوجه غول درونم نبودم. تازه متوجه شدم که اصلا خودمو نمیشناسم. مرسی از شما که این آگاهیو بهم دادید
سلام وقت به خیر! عالی بود! بنظر من ضمیر ناخودآگاه ما تا ۵ سالگی تحت تاثیر والدین و دور بری ها و محیط اجتماعی ما شکل میگیره و تا زمان مرگ ما رو تحت تاثیر خودش می زاره. من بوسیله پدرم خیلی تحقیر میشدم و این موضوع رو من تاثیر گذاشته و دائما حالت دفاعی دارم و با کوچک کردن و توهین به پدرم در صدد موجه نشون دادن خودم بودم و الان هم با اینکه ۶۲ سالمه همینطوری هستم. و پشت سر مردم خیلی حرف میزنم ودر زمان صحبت کردن مستقیم ناخواسته مردم رو آزار میدم.. بنظر شما میشه افسار این اسب سرکش رو مهار کرد؟ ممنون و سربلند باشید!
سلام دوست گرامی و ممنونم از شهامتتون. در حال حاضر دو کار مهمی که شما باید به آن توجه کنید شناسایی ویژگیهای عمیق شخصیتی و تقویت عزت‌نفس می‌باشد که هر دو بوسیله مشاوره فردی امکان‌پذیر می‌باشد. سپاسگزارم.
جامع و بسیار کاربردی بود. نهایت لذت را از خوانش این مقاله بردم و پاسخ سوالاتی هم که برایم پیش آمده بود با گوش کردن به پادکست پرمحتوای شما دریافت کردم. پرتوان باشید